به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «رهیاب»؛ نهج‌البلاغه حکمت دهم امام علی (علیه‌السلام) قَالَ: خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ، وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ.

امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: با مردم به‌گونه‌ای بیامیزید که اگر بمیرید، بر شما بگریند و اگر بمانید با شما دوستی کنند.

روش معاشرت با مردم:

 می‌دانیم اسلام دینی اجتماعی است و آیات قرآن و روایات اسلامی به طور گسترده از معاشرت خوب با مردم سخن گفته است و روایات متواتری در این باره در منابع حدیث وارد شده. کلام امام (علیه‌السلام) در اینجا نیز ناظر به همین معناست می‌فرماید: «آن گونه با مردم معاشرت کنید که اگر بمیرید بر مرگ شما اشک ریزند و اگر زنده‌مانید به شما عشق ورزند»؛ «خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَکَوْا عَلَیْکُمْ، وَإِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَیْکُمْ».

اشاره به این که پیوند محبت و دوستی را از طریق برخورد خوب و نیکی و خدمت‌کردن به مردم آن‌چنان محکم کنید که شما را به منزله نزدیک‌ترین عزیزان خود بدانند؛ هرگاه از دست بروید جای شما در میان آنها خالی باشد؛ ولی در دل همواره از شما یاد کنند و بر عواطف و محبت‌هایی که نسبت به آنها داشتید اشک بریزند و در حال حیات پروانه‌وار گرد شما بگردند و از معاشرت با شما لذت ببرند.

در واقع امام علی (علیه‌السلام) در اینجا مسئله محبت و نیکی‌کردن به مردم را با دلالت التزامی و ذکر لوازم بیان فرموده است، زیرا اشک ریختن بعد از مرگ و عشق‌ورزیدن در حال حیات از لوازم قطعی محبت با مردم است.

در حدیثی از پیغمبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) حسن معاشرت با مردم، نشانه اسلام شمرده شده می‌فرماید: «أَحْسِنْ مُصَاحَبَةَ مَنْ صَاحَبَکَ تَکُنْ مُسْلِماً؛ با کسی که همنشین توست خوش‌رفتاری کن تا مسلمان باشی».(۱)

در حدیث دیگری از امام امیرمؤمنان (علیه‌السلام) می‌خوانیم: «صاحِبِ الاْخْوانَ بِالاْحْسانِ وَتَغَمَّدْ ذُنُوبَهُمْ بِالْغُفْرانن؛ با برادران نیکی کن و گناهانشان را ببخش».(۲)

امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «إِنَّهُ لَیْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یُحْسِنْ صُحْبَةَ مَنْ صَحِبَهُ وَمُرَافَقَةَ مَنْ رَافَقَه؛ آن کس که با دوستانش خوش‌رفتاری نکند و با رفیقش رفاقت نداشته باشد از ما نیست».(۳)

این دستورات که نمونه‌های فراوان دیگری نیز در روایات دارد بر خلاف چیزی است که در دنیای مادی امروز معمول است؛ نه در زندگی با دوستان خود عشق می‌ورزند و نه بعد از مرگشان بر آنها اشک می‌ریزند، زیرا در دنیای مادی عواطف را درک نمی‌کنند و همواره دنبال منافع مادی خویش‌اند.

در تاریخ اسلام نمونه‌های زیادی برای آنچه در بالا آمد دیده می‌شود که بعد از مرگ افراد نیکوکار شهر آنها یکپارچه عزا شد و در حیاتشان دوستان پروانه‌وار گرد آنها بودند.(۴)،(۵)

منابع:

(۱): بحارالانوار، ج ۶۶، ص ۳۶۸، ح ۴.

(۲): غررالحکم، ص ۴۱۵، ح ۹۴۸۶.

(۳): بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۱، ح ۲۱.

(۴): مرحوم علامه شوشتری و ابن ابی‌الحدید نمونه‌هایی را در اینجا آورده‌اند که برای پرهیز از طولانی‌شدن بحث از ذکر آنها خودداری شد.

(۵): سند گفتار حکیمانه: مرحوم صدوق پیش از سیدرضی این حکمت را ضمن وصیتی که امام امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) به فرزندش «محمد بن حنفیه» کرده است آورده و «سبط بن جوزی» که بعد از سیدرضی می‌زیسته آن را در کتاب تذکره خود با سند متصلی به «ابوحمزه ثمالی» ذکر کرده که نشان می‌دهد آن را از جای دیگر گرفته، زیرا سیدرضی اشاره‌ای به سند این حدیث ننموده است. همچنین شیخ طوسی در کتاب امالی از امام باقر (علیه‌السلام) آن را نقل نموده و می‌نویسد هنگامی که امام امیرمؤمنان (علیه‌السلام) در حال احتضار بود فرزندانش حسن و حسین و محمد بن حنفیه و فرزندان خردسال خود را نیز دعوت کرد و وصیت‌هایی به آنها کرد و در آخرش جمله‌ای فرمود که شباهت با حکمت مورد بحث دارد و از آن نیز استفاده می‌شود که شیخ طوسی آن را از منبع دیگری به دست آورده است. «مصادر نهج‌البلاغه، ج ۴، ص ۱۲».

انتهای خبر/