به گزارش خبرنگار شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ در آستانه‌ی سالروز رحلت حضرت امام خمینی (ره)، بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی، بازخوانی اندیشه‌ها، منش و راهبردهای آن رهبر الهی بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد. انقلابی که با تکیه بر ایمان، اخلاص و مردم‌محوری، نه‌تنها مسیر ملت ایران را تغییر داد، بلکه معادلات قدرت در جهان را نیز دگرگون کرد. به همین مناسبت، در گفتگویی تفصیلی با علیرضا جهانگران‌نژاد عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز، به بررسی ابعاد مختلف گفتمان امام، جایگاه مردم در تداوم انقلاب، اثرگذاری بین‌المللی تفکر امام و ضرورت زنده‌نگه‌داشتن یاد و راه ایشان پرداختیم. مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

سؤال: با نزدیک شدن به ۱۴ خرداد، تحلیل شما از اهمیت شخصیت و رحلت امام خمینی (ره) در سطح ایران و جهان چیست؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: رحلت بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران فقط یک واقعه تاریخی برای ایران نبود، بلکه یک نقطه عطف در تاریخ جهان اسلام و حتی در عرصه جهانی محسوب می‌شود. امام خمینی (ره) با بنیان‌گذاری جمهوری اسلامی، تحولی بی‌سابقه ایجاد کرد. ایشان الگویی نوین از حکومت را معرفی کردند که مبتنی بر شریعت اسلامی، خواست مردم و استقلال سیاسی بود. این مدل در جهان امروز که عمدتاً تحت سلطه قدرت‌های استکباری است، نشان داد که می‌توان بدون وابستگی، کشوری را اداره کرد و در برابر ظلم ایستاد.

سؤال: به نظر شما، مهم‌ترین ویژگی نظامی که امام طراحی کردند چه بود؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: امام نظامی را بنیان گذاشتند که هم مبتنی بر اسلام ناب محمدی بود، هم متکی به رأی و اراده مردم. این ترکیب، یک مدل جدید حکمرانی خلق کرد. بعد از رحلت امام، جمهوری اسلامی با همراهی مردم توانست خود را حفظ کند و در برابر چالش‌ها ایستادگی کند. دشمنان بارها تلاش کردند که این نظام را از درون متزلزل کنند، اما آنچه این انقلاب را ماندگار کرد، دو عنصر مهم بود: ایمان و اخلاص رهبری و مشارکت واقعی مردم.

سؤال: رمز ماندگاری امام و انقلاب را چه می‌دانید؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: رمز ماندگاری انقلاب اسلامی را باید در دو نکته اساسی جست‌وجو کرد؛ اول، تقوای الهی و اخلاص امام خمینی بود. دوم، این واقعیت که ایشان هرگز مردم را کنار نگذاشتند. همه کارها را با تکیه بر مردم آغاز کردند. حتی وقتی صحبت از دفاع، سازندگی یا اصلاح ساختارها بود، امام معتقد بودند که مردم باید محور باشند. این تکیه به نیروی مردمی همان چیزی بود که انقلاب را از یک حرکت زودگذر به یک نظام پایدار تبدیل کرد.

سؤال: با وجود دشمنی‌های فراوان، چطور نظام باقی ماند و حتی رشد کرد؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: ما از همان ابتدای انقلاب با دشمنی‌های سنگین مواجه بودیم. از کودتا گرفته تا جنگ تحمیلی و تحریم‌های فلج‌کننده. هدف دشمن مشخص بود: ناامید کردن مردم. آن‌ها می‌خواستند مردم از نظام برگردند. اما واقعیت این است که مردم ایران، هم گذشته را دیده‌اند و هم امروز را، مردم دیدند که جمهوری اسلامی، هرچند با سختی، اما بدون وابستگی کشور را اداره می‌کند. امروز، حتی جوانان هم به این بلوغ رسیده‌اند که بفهمند استقلال، عزت و پیشرفت، هزینه دارد و ما این هزینه را داده‌ایم تا وابسته نباشیم.

سؤال: اشاره کردید به تأثیر گفتمان امام در سطح بین‌المللی این تأثیر را چطور ارزیابی می‌کنید؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: امام خمینی نه‌فقط برای ایران، بلکه برای تمام جهان اسلام یک نقطه امید بود. اگر امروز مردم فلسطین، یمن، لبنان و حتی برخی از کشورهای آفریقایی با الهام از انقلاب اسلامی به پا خواسته‌اند، به خاطر گفتمان امام است. حتی در کشورهای غربی، ما شاهد تأثیر این گفتمان هستیم. امروز، دانشجویان، جوانان و آزاداندیشان در سراسر جهان با تأثیر گرفتن از روح انقلاب اسلامی، علیه ظلم، آپارتاید، و سلطه‌طلبی می‌ایستند. تظاهرات گسترده در حمایت از فلسطین یا اعتراض به استعمار فرهنگی در اروپا و آمریکا، بی‌ارتباط با تفکر امام نیست.

سؤال: برخی می‌گویند یاد امام به نسل امروز منتقل نشده؛ نظر شما چیست؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: اتفاقاً به نظر من، نسل جوان امروز اگرچه فاصله زمانی با امام دارد، اما وقتی با آرمان‌های امام آشنا می‌شود، جذب آن می‌شود. دلیلش هم روشن است: گفتمان امام گفتمان فطرت است، فطرتی که در هر انسانی وجود دارد. جوان امروزی به‌دنبال استقلال، هویت، عزت و عدالت است، و اینها دقیقاً همان چیزهایی است که امام برایش قیام کرد. مشکل از ماست که نتوانسته‌ایم این پیام را خوب منتقل کنیم. بزرگداشت ۱۴ خرداد، یک فرصت طلایی برای بازخوانی این پیام است.

سؤال: اگر بخواهید سه دستاورد کلیدی تفکر امام برای ایران را نام ببرید، چه می‌گویید؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: اول: استقلال سیاسی و فرهنگی. امروز ایران در حالی سیاست خود را تنظیم می‌کند که تحت تأثیر هیچ ابرقدرتی نیست.

 دوم: پیشرفت درون‌زا؛ در زمینه‌هایی مثل علم، فناوری، پزشکی، و نظامی‌گری به خودکفایی رسیده‌ایم.

سوم: رویکرد عدالت‌محور و محروم‌گرایی؛ بخش‌های محروم کشور حالا صاحب امکانات زیرساختی و آموزشی‌اند که پیش از انقلاب غیرقابل تصور بود. این‌ها همگی ثمره نگاه امام به مردم و عزت‌بخشی به توده‌ها بود.

سؤال: تأثیر امام بر قانون‌گذاری و ساختارهای حقوقی نظام چطور بود؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: امام خیلی زود بعد از پیروزی انقلاب، چارچوب‌های حقوقی و قانونی نظام را تدوین کردند. با تأکید بر اصل جمهوریت و اسلامیت، انتخابات‌های متعددی برگزار شد، مجلس شکل گرفت، قانون اساسی تدوین شد، و این‌ها باعث شد که نظام بر  یک ریل مشخص حرکت کند. حتی در سخت‌ترین بحران‌ها، باز هم قانون‌گرایی حفظ شد. این یکی از دلایل اصلی ثبات و تداوم جمهوری اسلامی است.

سؤال: نقش نخبگان در زنده نگه‌داشتن گفتمان امام را چطور ارزیابی می‌کنید؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: نخبگان جامعه، چه در حوزه دانشگاه، چه در حوزه دین و چه در رسانه، مسئولیت بسیار سنگینی دارند. چون آن‌ها هم قدرت تبیین دارند و هم قدرت اقناع. اگر این گفتمان بزرگ به نسل امروز منتقل نشود، جای آن را روایت‌های تحریف‌شده پر خواهد کرد. امروز جنگ روایت‌ها جریان دارد و اگر نخبگان ما از میراث امام دفاع علمی، هنری و رسانه‌ای نکنند، دشمن با روایت‌های جعلی جای آن را خواهد گرفت. امام متعلق به همه نسل‌هاست، اما معرفی درست او وظیفه ماست.

سؤال: به نظر شما دانشگاه‌ها چه نقشی در تبیین علمی اندیشه امام دارند؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: دانشگاه‌ها باید گفتمان امام را از حالت کلیشه‌ای و شعاری خارج کرده و آن را در قالب نظریه‌پردازی، تحلیل‌های علمی و مطالعات میان‌رشته‌ای مطرح کنند. تفکر امام صرفاً یک پروژه سیاسی نیست، بلکه یک پروژه تمدنی است. این گفتمان ظرفیت دارد که در رشته‌های علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، حقوق، اقتصاد و حتی ارتباطات مورد بررسی علمی قرار گیرد. همچنین کرسی‌های آزاداندیشی می‌توانند نسل جوان را به تعامل فکری با این گفتمان دعوت کنند.

سؤال: رسانه‌ها چطور می‌توانند در انتقال پیام امام به نسل جدید نقش‌آفرین باشند؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: رسانه‌ها، به‌ویژه در عصر دیجیتال، ستون فقرات جریان آگاهی‌بخشی هستند. اگر روایت رسانه‌ای از امام محدود به تصاویر آرشیوی و جملات کلیشه‌ای باشد، نسل جوان ارتباطی با آن برقرار نخواهد کرد. باید مفاهیم عمیق گفتمان امام مثل عدالت، استقلال، کرامت انسان، نهضت نرم‌افزاری و مقاومت در برابر سلطه را به زبان هنر، تصویر، مستند، پادکست و گفتگوهای بین‌نسلی بازگو کرد. امام باید با زبان امروز به نسل امروز معرفی شود.

سؤال: به عنوان سخن پایانی، راهکار شما برای تداوم و پویایی گفتمان امام چیست؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: راهکار روشن است: بازگشت به اصول. اگر مسئولان، نخبگان، جوانان و رسانه‌ها به اصول گفتمانی امام بازگردند، این گفتمان نه‌تنها حفظ می‌شود، بلکه در مسیر تمدن‌سازی اسلامی هم پیش خواهد رفت. نباید امام را در گذشته متوقف کنیم؛ باید او را با نگاه آینده‌ساز بشناسیم. هر چه زمان می‌گذرد، نیاز ما به اندیشه امام بیشتر می‌شود، چون پاسخ بسیاری از بحران‌های امروز جهان در همان اندیشه نهفته است.

سؤال: در پایان، چرا بزرگداشت ۱۴ خرداد را ضروری می‌دانید؟

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز: زیرا این روز، فقط یادبود یک شخصیت نیست. یادآوری یک مسیر است. یادآوری اینکه این ملت چگونه توانست از دل خفقان و وابستگی، به استقلال برسد. وقتی نسل جوان می‌بیند که دنیا علیه ایران صف کشیده اما کشور همچنان ایستاده، متوجه می‌شود که این ایستادگی ریشه دارد؛ ریشه‌اش در راه امام است. ما باید این پیام را زنده نگه‌داریم. برگزاری مراسم‌ باشکوه و محتوایی در ۱۴ خرداد، نه فقط بزرگداشت امام، بلکه تجدید میثاق با آرمان‌های انقلاب است.

تفکر امام خمینی (ره) یک مکتب سیاسی-اجتماعی تمام‌عیار است که نه‌تنها ایران را دگرگون کرد، بلکه جهان اسلام و مستضعفان جهان را متوجه ظرفیت‌های درونی‌شان ساخت. بزرگداشت امام، زنده نگه‌داشتن این گفتمان است، گفتمانی که تا امروز پابرجا مانده چون با مردم، برای مردم و در مسیر فطرت مردم بود.

انتهای خبر/