به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «رهیاب»؛ نهج‌البلاغه حکمت پانزدهم امام علی (علیه‌السلام) قَالَ: مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ.

امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: هر فريب‌خورده‌اى درخور عتاب نيست.

سرزنش گرفتاران چرا؟

سرچشمه گرفتاری‌ها و مشکلات و مصائبی که دامن‌گیر انسان می‌شود کاملاً مختلف است؛ گاه نتیجه مستقیم اعمال انسان است که بر اثر ندانم‌کاری‌ها، سستی‌ها، تنبلی‌ها و استفاده‌نکردن به‌موقع از فرصت‌ها دامان او را گرفته است. به‌یقین چنین شخصی درخور سرزنش است؛ ولی گاه می‌شود که این مشکلات کفاره گناهان انسان است و خداوند می‌خواهد او را به این وسیله در دنیا پاک کند. چنین کسی گرچه به سبب گناهش درخور سرزنش است؛ ولی چون مشمول لطف الهی شده سزاوار ملامت نیست و گاه سرچشمه آن آزمایش‌های الهی است که خدا می‌خواهد با آن مشکل و گرفتاری بنده خود را پرورش دهد که همچون فولاد آب‌دیده در کوره حوادث مقاوم سازد و یا همچون طلای ناخالصی را که به کوره می‌برند تا خالص گردد او را خالص سازد در اینجا نیز جای سرزنش نیست، بنابراین همه گرفتاران و بلادیدگان را نمی‌توان سرزنش کرد و حتی در آنجایی که انسان خود سرچشمه آن گرفتاری باشد باز گاهی جاهل قاصر است و گاه مقصر؛ تنها اگر مقصر باشد در خور سرزنش است.

این سخن تفسیر دیگری نیز دارد و آن این که «مفتون» از ماده «فتن» و «فتنه» در اصل به معنای آزمایش‌کردن است؛ مثلاً هنگامی که می‌خواهند طلا را آزمایش کنند آن را به کوره می‌برند تا وضع آن روشن شود و به همین جهت هر نوع فشار و گرفتاری و مشکلات و گمراهی به‌عنوان فتنه از آن یاد می‌شود و مفتون در عبارت بالا به معنای فریب‌خورده باشد؛ همان‌گونه که درباره شخص گرفتار اشاره شد این حالت گاهی بر اثر تقصیر و گاه بر اثر قصور و گاه بدون اختیار دامان انسان را می‌گیرد به همین منظور امام می‌فرماید: تمام کسانی که مفتون هستند سزاوار سرزنش نیستند. (۱)

منابع:

(۱). سند گفتار حکیمانه: «مصادر نهج البلاغه، ج ۴، ص ۱۶ با تلخیص».

انتهای خبر/