به گزارش خبرنگار شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ سید تاج‌الدین ایزدگشب فعال رسانه‌ای در یادداشتی برای «رهیاب» نوشت: تاریخ به روشنی گواهی می‌دهد استان خوزستان، به‌عنوان یکی از کانون‌های تاریخی و فرهنگی ایران، نقشی بی‌بدیل در ورود و گسترش تشیع در این سرزمین ایفا کرده است. این نقش از چند منظر تاریخی، جغرافیایی و اجتماعی قابل بررسی است:

از منظر موقعیت جغرافیایی دروازه ورود تشیع به ایران است چرا که خوزستان به دلیل هم مرزی با جنوب عراق «پایگاه اصلی شیعیان در قرون نخستین اسلامی» و قرارگیری در مسیر راه‌های تجاری و ارتباطی، به‌عنوان «دروازه تشیع» شناخته می‌شود. این موقعیت راهبردی، امکان تعامل مردم خوزستان با اندیشه‌های شیعی و مهاجرت علویان و شیعیان تحت تعقیب خلفای اموی و عباسی را فراهم کرد. به‌ویژه پس از قیام‌های شیعیان در عراق، خوزستان به پناهگاهی امن برای آنان تبدیل شد و زمینه ساز نفوذ فرهنگ شیعی در ایران گردید.

بر اساس روایات متقن یکی از نقاط عطف تاریخ تشیع در ایران، سفر امام رضا(ع) به خراسان و اعلام ولایتعهدی توسط مأمون عباسی بود. شواهد تاریخی نشان می‌دهد امام رضا(ع) در مسیر خود به خراسان، از خوزستان عبور کردند و در شهرهایی مانند اهواز، شوشتر ، دزفول و بهبهان توقف داشتند.

وجود قدمگاه.ها و مساجد منسوب به ایشان، مانند مسجد امام رضا(ع) در اهواز و قدمگاه‌های شرق شوشتر و دزفول، نرگسزار و قدمگاه منسوب به ایشان در بهبهان گواه این ارتباط عمیق است. 

در باب تأیید و گواه این مدعا که خوزستان دروازه ورود تشیع به ایران است ، اشاره به زادگاه و محل فعالیت بسیاری از چهره‌های برجسته شیعه از جمله سلمان فارسی است.

سلمان، از اصحاب نزدیک پیامبر(ص) و امام علی(ع)، که بر اساس متون روایی تاریخی اصالتاً اهل رامهرمز خوزستان بود و به‌عنوان نماد پیوند ایران و تشیع شناخته می‌شود.

همچنین خاندان‌های علمی مانند مهزیار اهوازی که با تألیف کتب و تربیت شاگردان، پایه‌های فکری تشیع را در این استان استوار ساختند.

اگر به کتب تاریخی رجوع کنیم مشخصا این امر مسجل است که پیش از تشکیل دولت صفوی، خوزستان شاهد ظهور حکومت‌های شیعی مانند مشعشعیان در هویزه بود که در قرن نهم هجری قمری تأسیس شدند. 

این حکومت، نخستین دولت شیعی در ایران محسوب میشود و نشان‌دهنده گرایش دیرینه مردم خوزستان به تشیع است. این خود ثابت می‌کند که تشیع در خوزستان ریشه‌ای عمیق و خودجوش دارد و صرفاً نتیجه سیاست‌های دوره صفوی نبوده است.

 از سویی وجود مساجد، بقاع و رساله‌های مذهبی مانند «رساله اهوازیه» «مکاتبات امام صادق(ع) با شیعیان خوزستان»، و نیز مراسم آیینی منحصر به فرد مانند عزاداری‌های شهر بهبهان، گواه پویایی فرهنگ شیعی در این استان است. 

مع‌الوصف خوزستان نه تنها به دلیل موقعیت جغرافیایی، بلکه با تکیه بر پیشینه تاریخی، شخصیت‌های تأثیرگذار و حکومت‌های محلی شیعه، به‌عنوان پل ارتباطی تشیع بین جهان عرب و ایران عمل کرده است. این استان با حفظ میراث مذهبی و فرهنگی خود، همواره به‌عنوان نماد مقاومت و پایبندی به ارزش‌های شیعی شناخته شده است، چنان که مقام معظم رهبری نیز خوزستان را «وامدار تشیع در ایران» معرفی کرده‌اند. امروزه این نقش تاریخی، خوزستان را به یکی از مهمترین پایگاه‌های تمدن شیعی در جهان تبدیل کرده است.

خوزستان، با تاریخ غنی خود، همواره در کانون تحولات فرهنگی و مذهبی ایران قرار داشته است. این استان به دلیل موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به سرزمین‌های شیعی در عراق، نقش محوری در گسترش تشیع در ایران ایفا کرده است. خوزستان نه تنها دروازه ورود تشیع به ایران، بلکه یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تمدن شیعی در جهان است. از دوران‌های اولیه تاریخ اسلام تا به امروز، مردم این دیار با حفظ ارادت به اهل بیت (ع)، در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات، همواره ثابت قدم در دفاع از اصول شیعی خود بوده‌اند.

در دهه کرامت، که به یاد بزرگداشت دو شخصیت عظیم اهل بیت (ع)، حضرت معصومه (ع) و امام علی بن موسی الرضا (ع) برگزار می‌شود، خوزستان به عنوان مرکز فرهنگی و مذهبی، با برگزاری مراسم‌های دینی و فرهنگی متعدد، حضور پررنگی دارد. این استان با تکیه بر پیشینه تاریخی خود، همچنان به عنوان نماد مقاومت و پایبندی به ارزش‌های شیعی شناخته می‌شود و در هر گوشه آن، ردپای فرهنگ اهل بیت (ع) و آموزه‌هایشان به وضوح نمایان است.

نویسنده: سید تاج‌الدین ایزدگشب، فعال رسانه‌ای