به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «رهیاب»؛ نهج‌البلاغه حکمت ششم امام علی (علیه‌السلام) قَالَ: صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ، وَ الْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ، وَ الِاحْتِمَالُ قَبْرُ الْعُيُوبِ. 

امام علی (ع) می‌فرمایند: سینه انسان خردمند صندوق راز اوست، گشاده‌رویی دام «وسیله جلب» محبت، و تحمل و بردباری گورستان «پوشاننده» عیب‌هاست.

شرح و تفسیر حکمت ششم

مولای متقیان در این حکمت بر چهار چیز تأکید دارند. در ابتدا می‌فرمایند که «سینه انسان خردمند صندوق راز اوست»، به این معنا که همان‌طور که ثروتمندان اشیا و وسایل قیمتی و گران خود را در صندوق‌های قرار می‌دهند، انسان عاقل و خردمند نیز می‌بایست اَسرار خود را در دلش پنهان کند، زیرا اَسرار او اگر که به دست دوست بیفتد ممکن است باعث ناراحتی او گردد و اگر که اَسرار به دست دشمن بیفتد احتمال است که سبب آبرو ریزیش شود. علاوه بر اینها برخی از رازها ممکن است مرتبط با سرنوشت ملتی باشند که اگر بی‌موقع بر ملا شود باعث زیان و خسارت بسیاری برای آن ملت گردد.

پیامبر اکرم (ص) این‌گونه بودند و درباره ایشان روایت شده است: زمانی که برای غزوه یا جنگی تصمیم می‌گرفتند به طور کامل آن را پنهان می‌کردند تا دشمن متوجه نشود و اطلاعاتی به دست نیاورد.

در حدیثی از امام علی (ع) آمده است: سِر تو اسیر توست و زمانی که آن را فاش نمایی تو اسیر و دربند او خواهی شد. همچنین از امام صادق (ع) نقل گردیده است: آشکارکردن چیزی قبل از استوار شدن آن سبب تباهی آن می‌شود.

در این میان برخی از انسان‌ها هستند که می‌گویند ما راز خود را تنها به دوستان صمیمی می‌گوییم غافل از این که همان دوستان خود دوستان صمیمی دارند و...

رازدار باشیم!

سپس و در دومین عبارت از این حکمت ایشان فرمودند: گشاده‌رویی دام «وسیله جلب» محبت است.

بدون تردید افرادی که خوش‌برخورد و خوش‌رو هستند و با چهره و صورتی گشاده و لب‌هایی متبسم با دیگران روبه‌رو می‌گردند، دوستان و رفقای بسیاری خواهند داشت. البته عکس این موضوع نیز وجود دارد و همان‌طور که مشاهده می‌شود هیچ‌کس تمایل به دوستی با افرادی که خوش‌رو نیستند و عبوس و خشن می‌باشند، ندارد.

جلب محبت و ایجاد دوستی سبب اتحاد و همچنین وحدت کلمه می‌گردد و در روایات و احادیث نقل شده از بزرگان دین برای گشاده‌رو بودن ثواب‌های بسیاری در نظر گرفته شده است. به طور مثال در حدیثی از امام علی (ع) آمده است: زمانی که برادران دینی خود را می‌بینید و با هم ملاقات می‌کنید دست یکدیگر را فشار دهید «مُصاحفه» و خوش‌رویی و خوشحالی خود را ابراز کنید، پس زمانی که از هم جدا می‌گردید گناهانتان بخشیده خواهد شد.

همچنین در روایت مشهوری از رسول خدا (ص) آمده است: ای فرزندان عبدالمُطَلب شما نمی‌توانید تمام مردم را با دارایی‌ها و اموال خود راضی کنید «دارایی و مال همیشه کمتر از نیاز و توقع آدم‌هاست»، پس آنان را با رویی گشاده و بَشاش ملاقات نمایید «گشاده‌رویی سرمایه‌ای تمام‌نشدنی است و سبب خشنودی آدمی می‌گردد».

در حقیقت امام علی (ع) به این سبب از واژه «حِبَالَةُ» استفاده کرده است که افراد گریزان نیز با گشاده‌رویی و محبت به‌سوی فرد خواهند آمد و اگر که کینه‌ای در سینه‌ای وجود داشته باشد از بین خواهد رفت.

در برخی از عبارات و جملاتی که از عالمان و بزرگان نقل شده، آمده است: سه چیز است که محبت را در دل برادران دینی نمایان می‌سازد: روبه‌روشدن با آنان با چهره و صورتی گشاده، پیش‌قدم شدن در سلام، مهیاکردن جای مناسب در مجالس برای آن‌ها.

منابع: 

[۱] حکمت ششم نهج‌البلاغه، ترجمه علی شیروانی، چاپ پنجم، ص ۵۵۷

[۲] غررالحکم، ص ۳۲۰، ح ۷۴۱۵

[۳] بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۲۵۴

[۴] بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۲۰، ح ۳

[۵] کافی، ج ۲، ص ۱۰۳، ح ۱

[۶] شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید، ج ۱۸ ص ۹۸

انتهای خبر/