به گزارش شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ عرفات سرزمینی است که در آن گناه نشده و آن جا معبد تمام انبیا، اولیا، اوصیا، متقین و اصفیا بوده است. مکانی است که حضرت آدم علیه‌السلام به گناه و تقصیر خود اعتراف کرد و مورد آمرزش و رحمت خداوند قرار گرفت. به همین جهت عرفات نامیده شد. تمام انبیا و پیامبران در این مکان بندگی نموده‌اند همچنین امام حسین (ع) در حالی که با جمعی از اهل‌بیت و اصحابش به این مکان رسیدند، به درگاه خداوند طلب مغفرت و زاری نمودند. از جمله دعاهای مشهور این روز دعای حضرت سید الشهداء (ع) است. بشر و بشیر پسران غالب اسدی روایت کرده‌اند که روز عرفه در عرفات در خدمت امام حسین (ع) بودیم، پس از خیمه بیرون آمدند با نهایت تذلل و خشوع رو به‌سوی کعبه دعای عرفه را به همراه گروهی از اهل‌بیت و فرزندان و شیعیان زمزمه فرمودند.

 روز عرفه روزی است که خداوند بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فرامی‌خواند و در این روز شیطان خوار و حقیرتر و رانده‌تر، و در خشمناک‌ترین اوقات خواهد بود روز عرفه از اعیاد عظیم است که با اسم عید نامیده نشده است.

پس در این روز مسلمانان به زیر آسمان می‌روند و روبه‌قبله می‌ایستند و به گناهان خود نزد خداوند اعتراف می‌کنند و با خواندن دعای عرفه از خداوند طلب مغفرت، رحمت و توبه می‌کنند. عرفه صحرای است که حاجیان در روز عرفه «نهم ذی‌الحجه» در آن مکان توقف می‌کنند و به دعا و نیایش می‌پردازند و پس از برگزاری نماز ظهر و عصر به مکه مکرمه باز می‌گردند.

 یکی از معانی «عرفه» صبر و شکیبایی و تحمل است سبب آن این است که مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف می‌کنند و بعضی آن را جهت تحمل صبر و رنجی می‌دانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد.

 صحرای عرفات

 عرفات، زمین پهناور و همواری در شرق مکه، با هشت کیلومترمربع مساحت که امروزه ۲۱ کیلومتر از مکه فاصله دارد. بنا بر روایات محلی، در زمان حضرت ابراهیم (ع) و ماجرای مهاجرت همسر او هاجر به سرزمین مکه، قوم جُرهُم در عرفات سکونت داشته‌اند.

 آداب روز عرفه

 روز عرفه روز آغاز مناسک حج است. حج‌گزاران در این روز در صحرای عرفات گرد هم می‌آیند و ضمن دعا و استغفار، از توفیق در ادای فریضه مهم حج شکرگزاری می‌کنند.

 اگر حاجی در ساعاتی از روز نهم ذیحجه که «الحج عرفه» است در آن ساعات، آن مکان را درک نکند، حج او تمام نیست و باید سال دیگر قضای آن را به جا آورد.

 کاروان عظیم حج بعد از ظهر از مکه مکرمه حرکت کرده در حالی که سرها برهنه و تن‌ها از لباس‌هایی معمولی و همیشگی عاری گشته است و هر یک دو قطعه پارچه سفید پوشیده با نظمی متین و برنامه‌ای الهام‌بخش و آهنگی شورانگیز از نغمه آسمانی «لبّیک اللهم لبّیک لبّیک لا شریک لک لبّیک انّ الحمد و النّعمه لک والملک لا شریک لک لبّیک» که این ذکر آسمانی، تمام شهر مکه را فراگرفته و حرکت می‌کنند و مقارن زوال ظهر روز نهم همه در صحرای عرفات جمع می‌شوند.

 نگاه خداوند به مسلمانان در روز عرفه

 خداوند متعال در شب و روز پر برکت عرفه پیش از آن که به حجاج صحرای عرفات نگاه کند به زوار سیدالشهدا (ع) نظر می‌کند و نظر رحمت خود را پیش از همه، مشمول آنان می‌گرداند پس دانستیم که خدای متعال که خالق همه چیز است زمان‌ها و مکان‌هایی را خاص گردانیده و به آن‌ها ویژگی خاصی عطا کرده است تا بندگان خود را در معرض آن ویژگی‌ها قرار داده و به میزان معرفت و بندگی خویش از آن ویژگی‌ها برخوردار و متنعم شوند.

 امامان شیعه احترامی خاص برای این روز قائل بوده و مردم را به بزرگداشت این روز فرامی‌خوانده‌اند و سائلان را به هیچ روی، دست‌خالی رد نمی‌کرده‌اند بنا بر روایتی که از پیامبر اسلام نقل شده، خداوند در غروب روز عرفه در برابر ملائکه به کسانی که در عرفات وقوف کرده‌اند، مباهات می‌کند و همه گناهان آنها را می‌بخشد.

 بنا بر روایتی که از پیامبر اسلام نقل شده، خداوند در غروب روز عرفه در برابر ملائکه به کسانی که در عرفات وقوف کرده‌اند، مباهات می‌کند حضرت آدم (ع) چهل روز از دوری بهشت گریه کرد. بعد از چهل روز جبرئیل نازل شد و به وی گفت: چرا گریه می‌کنی؟ حضرت آدم جواب داد: چرا گریه نکنم، در حالی که از جوار خداوند به این دنیا فرود آمده‌ام؟ جبرئیل گفت: به درگاه خدا توبه کن و به‌سوی او بازگرد. حضرت پرسید: چگونه؟ جبرئیل جواب داد: آدم برخیز. سپس حضرت آدم را در روز هشتم ذی‌الحجه به منا برد و شب را در آنجا ماند. وقتی ظهر روز عرفه رسید، به حضرت آدم دستور داد تا غسل کند. حضرت آدم چنین کرد و بعد از نماز عصر جبرئیل دعایی را به حضرت آدم آموزش داد. او نیز آن را خواند:

 «سُبْحَانَکَ اللَّهُمَ وَ بِحَمْدِکَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِی وَ اعْتَرَفْتُ بِذَنْبِی فَاغْفِرْ لِی إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ

 سُبْحَانَکَ اللَّهُمَ وَ بِحَمْدِکَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِی وَ اعْتَرَفْتُ بِذَنْبِی فَاغْفِرْ لِی إِنَّکَ خَیْرُ الْغَافِرِینَ

 سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَ بِحَمْدِکَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِی وَ اعْتَرَفْتُ بِذَنْبِی فَاغْفِرْ لِی إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیم» 

 خدایا پاک و منزهی تو و تورا شکر می‌کنم. هیچ خدایی جز تو نیست. من عمل بدی انجام دادم و به خودم ظلم کردم و به گناهم اعتراف می‌کنم. پس مرا ببخش که همانا تو بخشنده و مهربانی.

 تا غروب روز عرفه حضرت آدم در عرفات ماند و سپس راهی مشعر شد. صبح عید قربان در مشعر خداوند کلمات را به وی آموزش داد و به برکت این کلمات خدا توبه حضرت آدم را پذیرفت.

 خدایا پاک و منزهی تو و تو را شکر می‌کنم. هیچ خدایی جز تو نیست. من عمل بدی انجام دادم و به خودم ظلم کردم و به گناهم اعتراف می‌کنم. پس مرا ببخش که همانا تو برترین بخشندگان هستی.

 تا غروب روز عرفه حضرت آدم در عرفات ماند و سپس راهی مشعر شد. صبح عید قربان در مشعر خداوند کلمات را به وی آموزش داد و به برکت این کلمات خدا توبه حضرت آدم را پذیرفت.

 یعنی خدایا از تو می‌خواهم به حق پیامبر اکرم، امیرالمؤمنین، فاطمه، حسن و حسین که توبهٔ مرا بپذیری. سپس خداوند توبه‌اش را پذیرفت.

حضرت ابراهیم (ع) در عرفات

 بنا بر برخی روایات، هنگامی که جبرئیل، مناسک حج را به ابراهیم پیامبر آموزش داد، در عرفات به او گفت: «أعرَفتَ مناسکَک؟»؛ یعنی «آیا مناسک خود را آموختی؟»، و ابراهیم پاسخ داد: «آری» و بدین جهت، در اشاره به «أعرفتَ» در سؤال جبرئیل، آن منطقه عرفات یا عرفه نامیده شد و همه گناهان آنها را می‌بخشد.

 حضرت محمد (ص) در عرفات

 در صحرای عرفات و در روز عرفه که جمعه بود، جبرئیل به نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم آمد و عرضه داشت: خداوند سلامت می‌رساند و می‌فرماید: امروز دین شما را با ولایت علی علیه‌السلام کامل می‌کنم.

 در چنین روزی  پیامبر (ص) سخنان تاریخی خود را در اجتماعی عظیم و باشکوه حجاج بیان داشت: 

ای مردم سخنان مرا بشنوید! شاید دیگر شما را در این نقطه ملاقات نکنم. شما به‌زودی بسوی خدا باز می‌گردید. در آن جهان به اعمال نیک و بد شما رسیدگی می‌شود. من به شما توصیه می‌کنم هرکس امانتی نزد اوست باید به صاحبش برگرداند. هان ای مردم بدانید ربا در آئین اسلام اکیداً حرام است. از پیروی شیطان بپرهیزید. به شما سفارش می‌کنم که به زنان نیکی کنید زیرا آنان امانت‌های الهی در دست شما هستند و با قوانین الهی برشما حلال شده اند.

 هر مسلمانی با مسلمان دیگر برادر است و مسلمانان جهان با یکدیگر برادرند و چیزی از اموال مسلمانان بر مسلمان دیگری حلال نیست مگر این که به طیب خاطر به دست آورده باشد.

گناهی که جز در عرفه بخشیده نمی شوددر میان گناهان، گناهانی است که جز در عرفات بخشیده نمی‌شود. هنگامی که مردم در عرفات وقوف می‌کنند و حاجت‌های خود را با گریه و زاری درخواست می‌کنند، خداوند نزد فرشتگان به این مردم افتخار می‌کند و به فرشتگان خطاب می‌کند: آیا نمی‌بینید که بندگان من از راه‌های دور و غبارآلود به‌سوی من آمده‌اند و مالشان را در راه من خرج کرده‌اند و بدن‌ها را خسته کرده‌اند؟ به عزت و جلالم سوگند! گناهکارانشان را به نیکوکارانشان می‌بخشم و آنها را از گناه پاک می‌کنم، مانند روزی که از مادر متولد شده‌اند. آنگاه که در عرفات وقوف کنی، چنانچه گناهانت به تعداد شن‌های شنزار یا ستارگان آسمان یا قطره‌های باران باشد، خداوند آنها را خواهد بخشید. نقل است از رسول خدا (ص) پرسیدند: چه کسی از اهل عرفات، گناهش از همه بزرگ‌تر است؟ حضرت فرمود: «کسی که عرفات را درک کرده باشد و گمان کند خداوند او را نیامرزیده است»

برخی از اعمال شب و روز عرفه

 ۱.احیا و نماز و عبادت در شب عرفه.

 ۲. دعا در شب عرفه «که گفته شده است مستجاب می‌گردد».

 ۳. زیارت امام حسین (ع) در شب عرفه.

 ۴. غسل.

 ۵. روزه روز عرفه «اگر سبب ضعف و مانع از دعا و مناجات نشود».

 ۶. قرائت دعای عرفه امام حسین علیه‌السلام «که بهتر است بعد از نماز عصر باشد».

 ۷. قرائت دعای عرفه امام سجاد علیه‌السلام «که در صحیفه سجادیه موجود است».

 ۸. زیارت امام حسین (ع) در روز عرفه.

 ۹. زیارت حضرت اباالفضل‌العباس (س) در روز عرفه .

 ۱۰. اعتراف و اقرار به گناهان.

 ۱۱. دو رکعت نماز که در رکعت اوّل بعد از حمد، سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره کافرون خوانده می‌شود. سپس چهار رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید «این نماز در واقع همان نماز حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام است».

 دعای عرفه چیست؟

 عرفه به‌واقع روز دعا و مسئلت از خداوند متعال است و خداوند درهای مغفرت و رحمت خود را در این روز به روی بندگان باز می‌کند. یکی از اعمالی که در این روز وارد شده است، زیارت امام حسین (ع) است.

 دعای عرفه نیز دعایی منسوب به امام حسین (ع) است که بنا بر روایات، آن حضرت در روز نهم ذی‌الحجه در صحرای عرفات خوانده است. بنا بر برخی شواهد، قرائت این دعا توسط امام حسین (ع)، مربوط به آخرین سفر حج ایشان نبوده است.

 دعای عرفه، دربردارنده آموزه‌های عرفانی و عقیدتی است و افرادی که از فیض حضور در صحرای عرفات بی‌بهره مانده‌اند، در اماکن مذهبی شهر خود آن را قرائت می‌کنند.

غسل روز عرفه چگونه است؟

 از غسل‌های مستحب، غسل روز عرفه «نهم ذیحجه» است. بهتر است پیش از ظهر به جا آورده شود. از برخی قدما نقل شده که وقت آن قبل از ظهر است.

 غسل روز عرفه از غسل‌های مستحب است. از آن در باب طهارت نام‌برده‌اند. این غسل نیز همانند سایر غسل‌ها انجام می‌شود با این تفاوت که نیت آن با سایر غسل‌ها متفاوت است.

 همان‌طور که می‌دانید برای انجام غسل نیازی به نیت به‌صورت زبانی نیست و حتی اگر در ذهن خود نیت کنید کافی است. نیت غسل روز عرفه نیز به همین صورت است و همین که شما به‌قصد غسل روز عرفه شروع به غسل کردن کنید کافی است.

نماز روز عرفه چگونه خوانده می‌شود؟

 یکی از مهم‌ترین و توصیه شده‌ترین اعمال روز عرفه، خواندن نماز روز عرفه است. در مورد کیفیت و نحوه خواندن نماز روز عرفه در مفاتیح‌الجنان آمده است: 
فرد نمازگزار برای قرائت این نماز بهتر است زیر آسمان رود و نماز ظهر و عصر خود را با رکوع و سجود نیکو به‌جای آورد و چون فارغ شود، دو رکعت نماز کند در رکعت اوّل بعد از حمد، سوره توحید و در دوم پس از حمد، سوره کافرون «قُل یا اَیهَا الْکافِروُنَ» را بخواند. همچنین آمده است، پس از آن چهار رکعت دیگر نماز گزارد که در هر رکعت پس از حمد، سوره توحید پنجاه مرتبه بخواند.» این نماز همان نماز حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام است.

 انتهای خبر/