به گزارش شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ در کهن‌ترین متون مذهبی ما، از «اربعین» چگونه یاد شده است؟ به عبارت دیگر دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟ مهم‌ترین نکته درباره اربعین، روایت امام عسکری (ع) است. حضرت در روایتی که در منابع مختلف از ایشان نقل شده فرموده‌اند:

نشانه‌های مؤمن پنج چیز است:

۱ خواندن پنجاه و یک رکعت نماز «۱۷ رکعت نماز واجب +۱۱ نماز شب+ ۲۳ نوافل»

۲ زیارت اربعین

۳ انگشتری در دست راست

۴ وجود آثار سجده بر پیشانی

۵ بلند خواندن بسم‌الله در نماز

این حدیث تنها مدرک معتبری است که جدای از خود زیارت اربعین که در منابع دعایی آمده، به اربعین امام حسین (ع) و بزرگداشت آن روز تصریح کرده است.

اما اینکه منشأ اربعین چیست، باید گفت، در منابع به این روز به دو اعتبار نگریسته شده است.

نخست روزی که اسرای کربلا از شام به مدینه مراجعت کردند.

دوم روزی که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی پیامبر خدا«صلی‌الله علیه و آله» از مدینه به کربلا وارد شد تا قبر حضرت اباعبدالله الحسین (ع) را زیارت کند.

سید بن طاوس در «لهوف» خبر بازگشت اسرا را به کربلا در اربعین نقل کرده است. در آنجا منبع این خبر نقل نشده و گفته می‌شود که ایشان در کتاب مشهورات بیانات شیعه را که در مجالس سوگواری نقل شده بوده، مطرح کرده است.

درباره اعتبار اربعین به بازگشت اسرا به کربلا توجه به این نکته هم اهمیت دارد که شیخ مفید در کتاب مهم خود در باب زندگی امامان و در بخش خاص به امام حسین (ع) از کتاب «ارشاد» در خبر بازگشت اسرا، اصلاً اشاره‌ای به اینکه اسرا به عراق بازگشتند ندارد.

انواع سفر اربعین

اگر مبدا ایران باشد برای رفتن به سفر اربعین مسیرهای پرتردد به دو نوع عمده معرفی می‌شود: هوایی و زمینی که در این دسته‌بندی مرز عبوری مسافر را ملاک قرار داده‌ایم. در سفرهای هوایی از مبدا شهرهای مختلف کشور، مقصدهای نجف و بغداد در عراق می‌توانند انتخاب شوند و در مرزهای زمینی تنوع سفر بیشتر است.

خروج مسافران عراق از ۴ مرز زمینی و یک راه‌آبی مقدور است. خسروی، مهران، چذابه و شلمچه. برای خروج از هرکدام از این مرزها با روش‌های متفاوت می‌توان به نزدیک‌ترین موقعیت ممکن به مرز رسید. عده‌ای هوایی به شهرهای مرزی می‌روند و بعد از مرز رد می‌شوند. برخی از هم‌وطنان ایرانی با قطار خود را به نزدیک‌ترین ایستگاه راه‌آهن به یکی از مرزها می‌رسانند و بد نیست بدانید که قطاری که از مبدا تهران به مقصد کربلا حرکت می‌کند شما را در مرز شلمچه پیاده می‌کند. عده‌ای هم با خودروی شخصی عازم مرز هستند و بعد از پارک‌کردن خودرو در نزدیک‌ترین پارکینگ امن از مرز رد می‌شوند و عده‌ای دیگر با اتوبوس‌های پایانه‌های مسافربری خود را به مرز می‌رسانند و عده‌ای هم مسیر آبی را انتخاب می‌کنند.

در سفرهای زمینی بعد از عبور از مرز هم انتخاب با افراد است که مسیر را پیاده طی خواهند کرد یا با خودروهای موجود عازم کربلا یا نجف، کاظمین و یا سامرا خواهند شد.

با همه اینها اگر جز آن دسته از مسافران هستید که مایل به تجربه سفرهای ترکیبی هستند، می‌توانید با تهیه بلیط‌های قطار از هر مبدا دلخواه به ایلام، به مرز مهران بروید. این مرز نزدیک‌ترین مرز زمینی به کربلا است و تنها ۲۸۰ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. بدین ترتیب پس از رسیدن به ایلام می‌توانید باقی مسیر خود را با دسته‌های زائرین همراه شوید و به‌صورت پیاده به کربلا بروید.

انواع مسیرهای پیاده‌روی

برای رسیدن به کربلا مسیرهای متعددی وجود دارد که زائران می‌توانند از این مسیرها خود را به کربلا برسانند.

مسیر اصلی: پیاده‌روی اربعین عمدتاً در مسیر شهر نجف به کربلا اتفاق می‌افتد. در این سفر به طور معمول ۸۰ کیلومتر مسیر طی می‌شود که ۱۴۵۲ ستون در میانه آن قرار گرفته است. فاصله هر ستون با ستون بعد ۵۰ متر است و برای اتمام این ستون‌ها با روزی ۷ الی ۸ ساعت پیاده‌روی، تقریباً به ۲ الی ۳ روز زمان نیاز است.

عمودها برای محاسبه مسیر طی شده و آدرس دادن کاربرد زیادی دارند. به طور مثال برای پیداکردن یک موکب خاص و یا برای قرارگذاشتن از عمودها استفاده می‌کنند. توصیه می‌شود برای قرارگذاشتن از عددهای رند عمودها استفاده نکنید، چرا که اغلب افراد همین کار را می‌کنند و در نتیجه در این عمودها با شلوغی مضاعفی روبه‌رو خواهید شد.

توجه داشته باشید که در فواصل عمود ۱۱۰۰ تا عمود ۱۳۹۰ به علت باریک شدن راه عبوری، تعداد موکب‌ها کم‌تر می‌شوند؛ بنابراین طوری برنامه‌ریزی کنید که این فاصله را در شب طی نکنید و برای یافتن محل خواب دچار مشکل نشوید.

یک طرف بزرگراه نجف تا کربلا در ایام اربعین برای پیاده‌روی زائران در نظر گرفته شده است، زائران به هیچ وجه از مسیری که خودروهای سواری و اتوبوس‌ها تردد می‌کنند، پیاده‌روی نکنند، مخصوصاً در زمانی که هوا تاریک است.

مسیرهای دیگری نیز وجود دارد که به شهر کربلا منتهی می‌شوند، اما زائران ایرانی به دلیل اینکه اطلاع کافی از مسیرهای کشور عراق و شرایط اقلیمی آن ندارند، بهتر است این مسیرها را برای سفر خود انتخاب نکنند. همچنین تعداد کم پایگاه‌های درمانی و موکب‌های مناسب برای استراحت می‌تواند سبب بروز مشکل برای آنان در مسیرهای فرعی شود.

یکی از جاده‌های پر رفت‌وآمد، جاده شط فرات است که زائران از کوفه و در کنار شط فرات حرکت می‌کنند و به کربلا می‌رسند.

طریق العلما: اگر از سمت کوفه به سمت کربلا حرکت کنید به یک دوراهی می‌رسید راهی مستقیم که ادامه همان راه کوفه به کربلاست اما راه فرعی به رود فرات می‌رسد که به طریق العلما معروف است. مسیری زیبا و خوش آب‌وهوا اما با امکانات کمتر.

حله: یکی دیگر از مسیرهای معروف و مشهور بین خود عراقی‌ها مسیر «حله» است. در این مسیر هم موکب و زائر ایرانی کمتر دیده می‌شود.

مسیرهای پیاده‌روی به‌اختصار این‌طور است:

«نجف - حیدریه - کربلا»

«کوفه - سهله - کربلا»

«بغداد - مسبب - کربلا»

«حله - طویریج - کربلا»

مسیر انتخابی زائران ایرانی برای حضور در پیاده‌روی اربعین، «نجف - حیدریه - کربلا» است که کوتاه‌ترین، پرترددترین، امن‌ترین و مشهورترین مسیر دسترسی نجف به کربلا محسوب می‌شود.

مشابه

مشایه را باید از سنت‌های مهم مردم عراق دانست. مشایه در معنای لغوی یعنی پیاده‌روی اما در معنای اصطلاحی، چیز غیر از پیاده‌روی است. بعد از این همه‌سال هنوز نتوانسته‌ایم کلمه درستی برای این فعل بیابیم. اینکه یک‌باره جمعیت کثیری به عزم زیارت پای پیاده به جاده بزنند، یک سری پذیرایی کنند و اسکان بدهند، خالی از طبقه و شأنیت فردی.

فقط اربعین هم نیست. در سال، مناسبت‌های زیادی در عراق هست که مشایه برایشان به پاست. ایرانی‌ها فقط اربعینش را بلدند. نیمه شعبان به‌سوی کربلا، ۲۸ صفر به‌سوی نجف و بعضی نیز کاظمین، شهادت موسی ابن جعفر (ع) به‌سوی کاظمین، ۸ ربیع به‌سوی سامرا و اربعین، به‌سوی کربلا از معروف‌ترین مشایه‌های عراق است. عمر این پیاده‌روی نیز نزدیک به ۱۰ قرن است. در اقوال تاریخی از شیخ مفید در قرن چهار هجری قمری هم نقل‌هایی برای حضورش در مشایه موجود است. حتی شب‌های جمعه که زیارت مخصوص سیدالشهدا، از همه جای عراق پیاده از چند روز قبل، به‌سوی کربلا مشایه به راه می‌افتاده است.

پیرمردهای عراقی نقل می‌کنند که صدام مشایه را ممنوع کرده بود و علما و مردم از کوه و بیابان به مشایه اربعین می‌رفتند. به همین دلیل نیز مسیری از کوفه به سمت حله، طویرج و بعد کربلا هست از میان نخلستان‌های کفل که همان طریق العلما است. در مسیر هم مزار یوشع نبی از پیامبران بنی‌اسرائیل است و عجیب طریق باصفایی است.

وقتی با ایرانی‌ها حرف می‌زنی فکر می‌کنند اربعین محصول رسانه‌ها و سیاست ایران است یا حداقل احیایش با ایران بوده که این نظرات از سر ناآگاهی است؛ چون دقیقاً در اولین محرم پس از سقوط صدام، شیعیان عراق که سال‌ها برای این کار سرکوب شده بودند، چنان به خیابان‌ها آمدند و اربعین به پا کردند که مثال‌زدنی بود.

امسال نیز مشایه اربعین به پاست و ایرانی‌ها در تدارک عزم سفرند.

السلام علی الحسین

وعلی علی ابن الحسین

و علی اولاد الحسین

و علی اصحاب الحسین

انتهای خبر/