به گزارش خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «رهیاب»؛ رستم اشراف‌پور، با اشاره به وقایع شهریور ۱۳۲۰ اظهار کرد: بررسی عملکرد رضاشاه در این مقطع نشان می‌دهد که او اساساً اراده‌ای برای مقاومت در برابر اشغال ایران توسط متفقین نداشت. وابستگی مفرط به بیگانگان، نابودی سرمایه‌های اجتماعی و تضعیف قدرت داخلی باعث شد کشور بدون هیچ‌گونه ایستادگی در اختیار متجاوزان قرار گیرد. این اقدام نه تنها خیانت به منافع ملی، بلکه لطمه‌ای جدی به عزت و کرامت ملت ایران بود.

وی افزود: ارتش رضاشاهی اگرچه ظاهراً مدعی نوسازی بود، اما در عمل تنها برای سرکوب اعتراضات داخلی طراحی شده بود و هیچ‌گونه توان رزمی در برابر نیروهای مدرن متفقین نداشت. این ارتش که از پشتوانه مردمی بی‌بهره بود، در نخستین رویارویی با متجاوزان ناکام ماند و عملاً توان دفاع از مرزهای کشور را نداشت. ضعف ساختاری و کارکردی ارتش، یکی از عوامل اصلی سقوط سریع ایران در شهریور ۱۳۲۰ به شمار می‌رود.

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز بیان کرد: رضاشاه از همان آغاز سلطنت خود بر پایه سرکوب و خفقان حکومت می‌کرد و از پشتیبانی مردمی بی‌بهره بود. او می‌دانست که هرگونه مقاومت در برابر متفقین می‌تواند به قیام‌های مردمی علیه سلطنتش منجر شود؛ از این‌رو، ترجیح داد کشور را تسلیم بیگانگان کند تا تاج و تختش متزلزل نشود. این محاسبه غلط، هزینه‌ای سنگین برای ملت ایران به دنبال داشت.

وی خاطرنشان کرد: وابستگی رضاشاه به بیگانگان ریشه‌ای عمیق داشت. او با حمایت مستقیم انگلستان به قدرت رسید، در ادامه روابط خود را با آلمان‌ها گسترش داد و در نهایت برای حفظ سلطنت چشم به متفقین دوخت. این وابستگی سبب شد هیچ‌گاه به ظرفیت‌های ملی و مردمی اتکا نکند و استقلال کشور را در برابر خارجی‌ها به سادگی قربانی سازد.

اشراف‌پور با تأکید بر اینکه تسلیم ایران به متفقین نوعی خیانت به منافع ملی بود، گفت: از منظر ملی، حاکم موظف است تا پای جان از استقلال و تمامیت ارضی کشور دفاع کند، اما رضاشاه چنین نکرد. پذیرش اشغال ایران، عزت و کرامت ایرانیان را لگدمال کرد و استقلال سیاسی کشور را به‌شدت مخدوش ساخت. این رویداد نقطه‌ای سیاه در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: در طول دوران حکومت رضاشاه، فرهنگ ملی و اعتقادات اسلامی به شدت تضعیف شد. او با تقلید کورکورانه از غرب، همانند مدل‌های ترکیه و افغانستان، هویت اجتماعی ملت ایران را تخریب کرد. این روند موجب شد در زمان تهاجم متفقین، جامعه ایرانی فاقد انسجام و روحیه مقاومت باشد و امکان بسیج مردمی در برابر تجاوز وجود نداشته باشد.

عضو هیأت علمی دانشگاه اهواز اظهار کرد: اشغال ایران در نتیجه این سیاست‌ها، نه تنها استقلال کشور را از بین برد، بلکه زمینه نفوذ هرچه بیشتر بیگانگان در ساختار سیاسی و اقتصادی ایران را فراهم آورد. این نفوذ در دهه‌های بعد به شدت گسترش یافت و پیامدهای شومی چون افزایش فقر، وابستگی اقتصادی و تضعیف اعتماد به‌ نفس ملی را به همراه داشت.

وی در پایان گفت: عملکرد رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰ نشان داد که رژیمی متکی بر سرکوب داخلی و وابستگی خارجی نمی‌تواند در لحظات سرنوشت‌ساز از استقلال کشور دفاع کند. اشغال ایران در این مقطع تاریخی، هشداری جدی برای ملت ایران بود تا دریابند اتکا به بیگانه، چیزی جز نابودی عزت، کرامت و منافع ملی در پی نخواهد داشت.

انتهای خبر/