به گزارش خبرنگار شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ سید تاج الدین ایزدگشب کارشناس و پژوهشگر خوزستانی در یادداشتی به روایتی کمتر شنیده شده از حضور امام هشتم در سرزمین خوزستان و برکات و نعمات فراوانی که پس از قدوم مبارک ایشان بر این سرزمین نازل گردید پرداخت که خواندن آن در ادامه خالی از لطف نیست.

در این یادداشت آمده است ، هر چند که تاریخ روشن و مسجلی از توقف و استقرار کاروان امام رضا (ع) در نقاط مختلف استان خوزستان وجود ندارد و بیشتر دانستنی‌ها از روایات و اقوال پیشینیان به دست ما رسیده است اما بررسی‌ها و پژوهش‌ها در این اتفاق تاریخی و سرنوشت ساز نشان می‌دهند که استان خوزستان نخستین قدمگاه آن امام همام و آغازگر تحول عظیم دینی در ایران به شمار میرود.

بدون تردید ، سرزمین ارجان «بهبهان» بر اساس شواهد و روایت‌های متقن برخی بزرگان دینی و مورخین مسلط یکی از قدمگاه‌هایی است که امام رضا (ع) پس از ورود به ایران نزول اجلال فرمودند و برکات ویژه‌ای از این رهگذر نصیب این دیار موسوم به دروازه ورود تشیع گردیده، که قابل تامل است.

شیخ صدوق درباره مسیرهای عبوری امام رضا (ع) در کتاب عیون اخبارالرضا (ع) نوشته است ، حضرت را از حجاز به سوی بصره عبور دادند و شدند از آنجا حضرت را به اهواز بردند و از این شهر به سوی رامهرمز و از آنجا به سوی ارجان «بهبهان کنونی» حرکت دادند. 

دکتر رجبی دوانی در این باره هم می‌گويد: درمجموع آنچه قطعی و مسلم است اینکه بصره، ارجان، نیشابور و سرخس از جمله شهرهایی است که بی‌گمان حضرت امام رضا (ع) از آن‌ها عبور کردند ، شواهد به گونه‌ای است که با قاطعیت می‌توان درباره این موضوع اظهارنظر کرد.

با این استنادات تاریخی می‌توان به این نتیجه رسید که روایت سکونت موقت و توقف امام رضا (ع) در ارجان بهبهان و داستان نرگسزاری که پس از قدوم مبارک ایشان گسترده شد و شهره‌ای جهانی یافت دور از واقعیت نمی‌تواند باشد.

اما آنچه که به گواه این مدعا ، بخش زیبای داستان حضور حضرت ابوالحسن (ع) در سرزمین ارجان قدیم را رقم میزند، وجود قدمگاه و نرگسزاری است که روایت‌های زیادی را از زبان گذشتگان تا به امروز در دل خود جای داده است و بیانگر نزول رحمت و برکت در این سرزمین پر رمز و راز است.

در تصدیق باورهای پیشنیان همین بس که از ۵۰ سال گذشته تاکنون به یُمن حضور با برکت امام رضا (ع) در ارجان قدیم همه ساله در ایام ولادت ایشان بیش از ۸ هزار شاخه گل نرگس خوشبو از این دیار تقدیم آستان با عظمت رضوی می‌گردد که این اقدام در فهرست آثار معنوی ملی به ثبت رسیده است.

در یکی از حکایت‌ها آمده است ، وقتی امام هشتم (ع) وارد ارجان شدند در مسجدی که اکنون در نزدیکی قدمگاه کشف شده است نماز می‌خوانند سپس در ادامه مسیر به در نزدیکی همین محل به نرگسزاری کوچک میرسند که براساس روایات در آن‌جا توقف ميکنند و یک شاخه گل نرگس را استشمام می‌نمایند و راهی می‌شوند. قدیمی.ها نقل می‌کنند پس از اجلال نزول امام در این نرگسزار بعدها به یک دشت بزرگی از گل نرگس تبدیل میشود و چنان مشتری پیدا می‌کند که امروز یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین رویشگاه‌های نرگس اصیل کشور به شمار میرود.

در مرداد سال ۱۳۹۷ طی یک کاوشی مسجدی مدفون ‎ شده کشف می‌شود که متعلق به اوایل دوره اسلامی و در متون و اسناد تاریخی از آن به عنوان «مسجد ارجان» یاد شده است که بعدها توسط کاوشگران میراث فرهنگی در محوطه تاریخی ارجان بهبهان از دل خاک بیرون آمد.

سرپرست هیات کاوش‌های باستان‌شناسی ارجان درباره این کشف بزرگ گفت: آن چیزی که از مسجد در حال حاضر مشخص است، رواق غربی است که ما بخشی از این رواق را کاوش کرده‌ایم. در جبهه شرقی این حیاط نیز به شبستان بر‌می‌خوریم که در آن ‎جا نیز همین چاله‌‎ها وجود دارند که باتوجه به کاوش‎ها همگی این چاله‌ها ستون هستند.   

او در ادامه گفت: این مساجد جزو مساجد قرون اول و دوم هستند که طراحی آن‌ها به سبک خراسانی است و به مساجد چهل‎ ستونی مشهور هستند و تراکم این ستون‌ها به دلیل همین سبک و شیوه است که برای ایجاد سقف طراحی شده‌‎اند همچنین سفال‌هایی نیز که در کاوش‌های این منطقه به دست آمده‎، مربوط به قرن‌های دوم تا سوم هجری هستند چراکه عمده آن‌‎‌ها شاخه‌های اواخر قرن‎ اول و دوم تا سوم هجری را دارا هستند. بنابراین در پایان فصل اول کاوش می‎توان به صورت نسبی تخمین زد که این مسجد دستکم مربوط به اوایل دوره اسلامی «قرن دوم تا سوم هجری» است. 

مع الوصف ، تمام این شواهد نشان می‌دهد گفته‌های گذشتگان ما را به این نتیجه ميرساند که روزگاری این سرزمین قدمگاه ولی نعمت مردمان ایران بوده است و نقطه عطفی در تاریخ این دیار کهن به شمار می‌آید.

نویسنده: سید تاج‌الدین ایزدگشب، فعال رسانه‌ای