به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «رهیاب»؛ تنها ۱۸ ماه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذشت که جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در شهریورماه سال ۱۳۵۹ آغاز شد و این جنگ به اذعان تمام کارشناسان اقدامی ناجوانمردانه و برخلاف مقررات سازمان‌های جهانی بود.

توهم عراق

عراق به پشتوانه بلوک شرق و غرب تا دندان مسلح آمده بود که به‌زعم خود تهران را در نیم روز محاصره کند به‌طوری‌که صدام ملعون در آغازین ساعات جنگ در بغداد مصاحبه می‌کرد گفتگوی خود با خبرنگاران را نیمه‌کاره رها کرد و اذعان داشت: «باقی مصاحبه را در تهران با شما انجام خواهم داد.»

محاصره تهران در نیم روز توهمی بود که جنگ تحمیلی را با دفاع جانانه جوانان و نوجوانان کشور ایران مواجه کرد و دفاع مقدسی را شکل داد که به هشت سال طول انجامید هنوز هم بعد از گذشت به چهار دهه و نیم، در روزهایی که آزادی‌خواهان جهان آزادسازی قدس را فریاد می‌زنند به حقانیت ایران و تجاوز عراق به پشتیبانی کشورهای متجاوز نیز اذعان می‌کنند.

هشت سال دفاع مقدس در جبهه‌های شرق، غرب و جنوب ایران شاهد انجام عملیات سنگینی بود و در مجموع ۴۸ عملیات توسط غیورمردان جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت. تعداد شهدا در این عملیات ۲۱۳ هزار و ۲۵۵ تن بود که از این تعداد ۷ هزار و ۵۴ نفر آن‌ها زیر ۱۴ سال بودند.

عملیات بیت‌المقدس

عملیات بیت‌المقدس یکی از این عملیات بزرگ و گسترده زمینی ایران علیه رژیم بعث بود که از ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ آغاز و تا سوم خرداد ۱۳۶۱ ادامه داشت، آزادسازی خرمشهر و منطقه هویزه و پادگان حمید از مهم‌ترین اهداف عملیات بیت‌المقدس در سال ۱۳۶۱ بود. این عملیات در خرمشهر - دشت آزادگان با رمز یا «علی‌ابن‌ابیطالب علیه‌السّلام» و «بسم‌الله‌القاسم‌الجبارین» با حضور ارتش و سپاه انجام شد.

انهدام ۲۰ درصد از ارتش عراق، آزادسازی ۵۰۳۸ کیلومترمربع از مناطق اشغال شده، عقب‌نشینی گسترده نیروهای عراق از استان خوزستان و موضع‌گیری آن‌ها در اطراف شهر بصره برای مقابله با حمله احتمالی نیروهای ایرانی شاخص‌ترین ویژگی و نتایج این عملیات بزرگ است.

اهمیت آزادسازی خرمشهر

درحالی‌که اشغال خرمشهر توسط عراق به‌عنوان آخرین و مهم‌ترین برگ برنده این کشور برای وادار ساختن ایران به شرکت در هر گونه مذاکرات صلح تلقی می‌شد، آزادسازی این شهر می‌توانست سمبل تحمیل اراده سیاسی جمهوری اسلامی بر متجاوز و اثبات برتری نظامی‌اش باشد.

بر همین اساس، باتوجه‌به اینکه منطقه عمومی غرب کارون آخرین منطقه مهمی بود که همچنان در اشغال عراق قرار داشت از یک سو فرماندهان نظامی ایران برای انجام عملیات در این منطقه اشتراک نظر داشتند و از سوی دیگر عراق نیز که طراحی عملیات آزادسازی خرمشهر را پس از عملیات فتح‌المبین قطعی و مسجل می‌پنداشت با درنظرگرفتن اهمیت این شهر و جایگاه آن در دفاع از بصره، به‌ضرورت حفظ این منطقه معتقد بود.

ازاین‌رو بلافاصله پس از اتمام عملیات فتح‌المبین درحالی‌که قوای ارتش عراق در منطقه عمومی خرمشهر تقویت می‌شد، به تمام یگان‌های تحت امر قرارگاه مرکزی کربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازی و تجدید قوا، به شناسایی و طراحی عملیات بپردازند.

منطقه عمومی عملیات بیت‌المقدس در میان چهار مانع طبیعی محصور است که از شمال به رودخانه کرخه کور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه کارون و از غرب به هور الهویزه منتهی می‌شود و به جز جاده نسبتاً مرتفع اهواز - خرمشهر فاقد هرگونه عارضه مهم برای پدافند است. همین امر موجب شد تا زمین منطقه به دلیل مسطح بودن برای مانور زرهی مناسب، و برای حرکت نیروهای پیاده به دلیل در دید و تیر قرارداشتن نامناسب باشد. نقاط حساس و راهبُردی منطقه شامل بندر و شهر خرمشهر، پادگان حمید، جفیر، جاده آسفالت اهواز - خرمشهر، شهر هویزه و رودخانه‌های کارون، کرخه کور و اروند بود.

توان نظامی دشمن

تا قبل از آغاز عملیات بیت‌المقدس، استعداد نیروهای دشمن شامل لشکر ۶ زرهی از جنوب رودخانه کرخه تا هویزه، لشکر پنج مکانیزه از غرب اهواز تا روستای سید عبود، لشکر ۱۱ پیاده از سید عبود تا خرمشهر - تیپ‌های ۲۲، ۴۸، ۴۴ مأمور حفاظت از خرمشهر بودند، می‌شد. همچنین لشکر سه زرهی در شمال خرمشهر این عملیات را از درون خاک عراق پشتیبانی می‌کرد و دشمن با تمام قوا و استعداد وارد عملیات شده بود. با شروع عملیات نیز یگان‌های دیگری از ارتش عراق به منطقه اعزام شدند که در مجموع تمامی یگان‌هایی که در منطقه درگیری حضور یافتند، لشکر پنج مکانیزه شامل تیپ‌های ۲۶ و ۵۵ زرهی و تیپ‌های ۱۵ و ۲۰ مکانیزه، لشکر ۶ زرهی شامل تیپ‌های ۱۶ و ۳۰ زرهی و تیپ ۲۵ مکانیزه، لشکر سه زرهی شامل تیپ‌های ۶،۱۲ و ۵۳ زرهی و تیپ ۸ مکانیزه، لشکر ۹ زرهی شامل تیپ‌های ۳۵ و ۴۳ زرهی و تیپ ۱۴ مکانیزهف لشکر ۱۰ زرهی شامل تیپ‌های ۱۷ زرهی و ۲۴ مکانیزه، لشکر ۱۱ پیاده شامل سه تیپ سازمان ۴۴، ۴۸ و ۴۹ پیاده و سه تیپ تحت امر ۴۵، ۱۱۳ و ۲۲ پیاده و … بودند.

 تعداد ۳۰ گروهان تکاور، تعداد ۱۰ قاطع جیش الشعبی هر قاطع ۴۵۰ نفر، گردان تانک مستقل سیف سعد، گردان‌های شناسایی حطین، صلاح‌الدین، حنین و توپخانه دشمن نیز از ۵۳۰ قبضه توپ در انواع مختلف تشکیل شده بود که به طور تقریبی عبارت بود از ۳۰ گردان که می‌خواستند آتش را به روی جبهه اسلام بگشایند.
 
بسم‌الله‌القاسم‌الجبارین 
 
 سرانجام عملیات بیت‌المقدس در ۳۰ دقیقه بامداد روز ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ با قرائت رمز عملیات «بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم»، «بسم‌الله‌القاسم‌الجبارین»، «یا علی‌ابن‌ابی‌طالب» از سوی فرماندهی آغاز شد.

 شهید آیت‌الله صدوقی و آیت‌الله مشکینی نیز که در کنار فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه کربلا حضور داشتند، هر یک به طور جداگانه، پیام‌هایی را به‌وسیله بی‌سیم خطاب به رزمندگان اسلام قرائت کردند.

عملیات بیت‌المقدس در چهار مرحله و ۲۴ روز به طول انجامید که در این عملیات بزرگ ایران سرداران و دلیرمردان بسیاری را در راه آزادی خرمشهر فدا کرد.

به اذعان فرماندهان جنگ در این عملیات بزرگ که از تمام نقاط کشور رزمندگان برای یاری پاره تن ایران به جنوب گسیل شده بودند قریب به ۶ هزار و ۲۴۳ نفر شهید و ۱۶ هزار و ۷۱۰ نفر جانباز شدند که از جمله شهدای شاخص این عملیات سردار «سید محمدعلی جهان‌آرا» بود.

عملیات بیت‌المقدس با حضور ۱۰۰ هزار رزمنده ارتش، سپاه و جهاد سازندگی و بسیج مردمی در چهار مرحله نبرد و طی ۲۵ شبانه‌روز در گرمای خوزستان انجام شد. 

مراحل عملیات بیت‌المقدس

رزمندگان ایرانی عملیات «بیت‌المقدس» را در ساعات اولیه بامداد ۱۰ اردیبهشت‌ماه در چهار مرحله به دشمن حمله کردند. این عملیات در مرحله اول این عملیات، منطقه سر پل به مساحت ۸۰۰ کیلومتر تصرف شد. در مرحله دوم که در ۱۶ اردیبهشت ۶۱ صورت گرفت، نیروهای ایرانی در شمال خرمشهر مستقر شده، جاده اهواز - خرمشهر و نیز مناطق دیگری را آزاد کردند. مرحله سوم عملیات در ۱۹ اردیبهشت ۶۱ آغاز و تلفات و خسارات سنگینی به دشمن وارد کرد و سبب شد تا بالاخره نیروهای خودی در دروازه‌های شهر مستقر شوند.

در نهایت مرحله چهارم عملیات در اول خردادماه ۶۱ آغاز و پس از درگیری شدید و محاصره بی‌امان دشمن، روز سوم خردادماه ۶۱ انبوه نیروهای دشمن از مقاومت دست برداشته و با شعارهای «الموت لصدام و دخیل‌الخمینی» تسلیم نیروهای ایرانی شدند. 

شهید صیاد شیرازی درباره عملیات آزادسازی خرمشهر گفت: در عملیات «بیت‌المقدس» که بعدها به نام «فتح خرمشهر» معروف شد، ما در جبهه‌ای به طول ۱۷۰ کیلومتری مبارزه کردیم، در این عملیات قرارگاه قدس، فتح و نصر باتوجه‌به تجربه عملیات طریق‌القدس، ثامن‌الائمه و فتح‌المبین، نبرد سنگینی را در منطقه‌ای به وسعت ۶ هزار کیلومترمربع آغاز کردند.

غافلگیری تحلیل‌گران نظامی غرب از فتح خرمشهر

عملیات پیروز بیت‌المقدس پس از ۵۷۵ روز، ضربه اساسی و تعیین‌کننده‌ای بر پیکر دشمن وارد کرد و تمامی معادلات، و ذهنیت‌هایی را که در مورد توانایی و قابلیت‌های نظامی ایران وجود داشت، تغییر داد. 

بسیاری از کارشناسان نظامی و تحلیل‌گران رسانه‌های خارجی، در برابر سرعت عمل و ویژگی‌های عملیاتی نیروهای ایرانی به هنگام فتح خرمشهر، غافلگیر، مبهوت و شگفت‌زده شدند. رادیو دولتی انگلیس که در شامگاه نهم اردیبهشت ۱۳۶۱ اعلام می‌کرد: «چنانچه ایرانیان درصدد بازپس‌گرفتن خرمشهر برآیند، سخت‌ترین گردو را برای شکستن برگزیده‌اند» سرانجام ناچار شد سکوت خود را بکشند و طی گفتاری در روز پنجم خردادماه سال ۶۱ یعنی دو روز پس از آزادسازی خرمشهر توسط رزمندگان اسلام حیرت‌زده اعلام کند: «از زمانی که خبرنگاران غربی از نیروهای عراقی در خرمشهر دیدن کرده و از روحیه خوب آن‌ها گزارش داده‌اند، بیش از سه یا چهار روز نمی‌گذرد که ناگهان همه شهر از دست عراقی‌ها بیرون کشیده شد.» 

اعتراف به شکست

در ساعت ۱۰:۵۵ دقیقه بامداد چهارشنبه، چهارم خرداد ۶۱ خبرگزاری‌های بین‌المللی، در گزارش‌هایی که با عنوان «بسیار مهم» از بغداد به سراسر جهان مخابره کرد برای نخستین‌بار ضمن استناد به بیانیه نظامی بغداد اعلام داشتند که عراق تلویحاً به شکست خود اعتراف کرده است. به نوشته وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران، خبرگزاری رسمی عراق آی. ان. ۱ طی یک اطلاعیه کوتاه ضمن آنکه از خرمشهر با عنوان «بندر خرمشهر» نام برد، اعلام کرد؛ سخنگوی ارتش عراق اعلام کرده است بندر خرمشهر را ترک کرده و تا مرزهای بین‌المللی عقب‌نشینی کرده‌اند. این خبرگزاری افزود که عقب‌نشینی نیروهای عراقی، از روز یکشنبه اول خرداد ۱۳۶۱ آغاز شده است. این دعاوی درست در شرایطی از رادیوی دولتی بغداد پخش می‌شد که خبرگزاری آمریکایی «یونایتدپرس» در ساعت بیست و چهار و بیست و دو دقیقه همان روز، در گزارش ارسالی خود از بیروت، سربازان عراقی را در حال فرار توصیف کرده و نوشت: «سربازان در حال فرار عراق، سرگرم گریختن از خرمشهر و مناطق اشغالی هستند.»

دنیا نظاره‌گر قدرت ایران

پس از پخش گزارش‌های مستند و خبری و تصاویر تهیه شده از جبهه خرمشهر توسط رسانه‌های ایران و خارجی که در آن‌ها شکست نیروهای عراقی در قالب صفوف هزاران نفره اسرا و انبوه ادوات و تجهیزات منهدم شده یا به غنیمت درآمده دشمن، به گویاترین وجهی به نمایش درآمد، دیگر حتی کشورهای جنوب خلیج‌فارس نیز که همواره از صدام حمایت می‌کردند، اکنون به واهی بودن دعاوی حکام بغداد اذعان داشتند.

از طرف دیگر رژیم عراق برای فریب افکار عمومی و سرپوش‌گذاشتن بر شکست‌های بیت‌المقدس، اقدام به اعطای مدال شجاعت، نشان لیاقت و نشان رافدین به تعدادی از فرماندهان خود کرد. رادیو دولتی صدای آمریکا پس از پنج شبانه‌روز سکوت و امتناع از انعکاس خبر فتح خرمشهر توسط نیروهای ایران، سرانجام در گزارش ویژه هشتم خردادماه سال ۱۳۶۱ خود می‌گوید: «با وجود مشکلات تدارکاتی، ناآرامی‌های ناشی از انقلاب و کاهش تدریجی قدرت عملیات نیروهای هوایی ایران، ماشین نظامی ایران به‌گونه‌ای اعجاب‌آور عمل کرد.» 

روزنامه گاردین چاپ انگلستان درباره سقوط فتح خرمشهر می‌نویسد: «سقوط خرمشهر یعنی سقوط آخرین و مهم‌ترین افتخار جنگی عراق که ایرانی‌ها با بازپس‌گرفتن آن، این برگ برنده را که به‌وسیله آن عراق می‌کوشید ایران را پای میز مذاکره بکشاند، از دست بغداد ربودند.» 

ارمغان مقاومت

عملیات بیت‌المقدس موجب شد تا کشورهای عرب منطقه به تقویت مالی و نظامی عراق مبادرت ورزند. طی این عملیات حدود ۱۹ هزار نفر از نیروهای ارتش عراق به اسارت ایرانیان درآمدند و بالغ بر ۱۶ هزار نفر از عراقی‌ها نیز کشته یا زخمی شدند. 

همچنین فتح خرمشهر⁩ تنها واقعه نظامی در ۲۷۰ سال اخیر است که از تجزیه مناطق اشغال شده ایران جلوگیری شد. علت این مهم، ریشه در ایدئولوژی مبارزه دارد. فتح خرمشهر شخصیت تحقیر شده ۲۰۰ساله ایرانیان را ترمیم و ارتقا داد. دغدغه امام بعد از فتح خرمشهر این بود که حواستان باشد این جهاد اصغر بود.

ازاین‌رو رهایی خرمشهر از اشغال، هدیه مقاومت بود؛ مردم ما در شرایطی سخت و با دستان خالی، این کار بزرگ را انجام دادند. فراموش نکنیم که آزادسازی خرمشهر در آن دوران، غیرممکن به نظر می‌رسید و بسیاری از کارشناسان و رسانه‌های جهانی تصور می‌کردند که خرمشهر بعد از سقوط به ما بر نمی‌گردد، اما مقاومت، این غیرممکن را ممکن کرد

آزادسازی خرمشهر سرلوحه جبهه مقاومت

زمانی هم آزادسازی فلسطین یک غیرممکن به نظر می‌رسید؛ تا قبل از انقلاب اسلامی گلوله‌ای در سرزمین‌های اشغالی شلیک نمی‌شد و گروه‌های مقاومت در انزوا و ضعیف بودند؛ اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، نیروهای مقاومت در منطقه جان تازه‌ای گرفتند. الان به جایی رسیده‌ایم که جنگی تمام‌عیار در سرزمین‌های اشغالی در جریان است و گروه‌های مقاومت که زمانی در حال حل‌شدن بودند الان دستانشان پر شده از سلاح‌ها و موشک‌هایی که خودشان تولید می‌کنند. این‌ها همه نتیجه مقاومت است و وادادگی و سازش هم نتیجه‌اش شکست و حقارت است.

آزادسازی خرمشهر، می‌تواند به‌مثابه یک سرمشق تکرارنشدنی و کارآمد، سرلوحه پیروزی و پیشروی جبهه مقاومت باشد.

انتهای خبر/