به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «رهیاب»؛ همواره برای استانی مانند خوزستان که ظرفیت بخش کشاورزی آن به‌ویژه محصولات باغی بالاست، بحث وجود صنایع تبدیلی به‌عنوان یک نیاز اساسی برای کشاورزان مطرح بود و اگرچه واحدهایی جهت فراوری در این استان وجود دارد، اما به دلیل مشکلات متعدد از تمام ظرفیت این واحدها بهره‌برداری نمی‌شود.

ضرب‌المثل آب در کوزه و ما تشنه‌لبان می‌گردیم، یار در خانه و ما گرد جهان می‌گردیم حکایت این روزهای صنعت فراوری محصولات کشاورزی در خوزستان است که همیشه لزوم تکمیل زنجیره تولید همواره شاه‌بیت تمام مباحثی که از سوی دست‌اندرکاران و فعالان حوزه بخش کشاورزی این استان مطرح بوده است.

استان خوزستان یکی از قطب‎های کشاورزی کشور محسوب می‎شود که هر ساله مقدار قابل‌توجهی از محصولات زراعی و موردنیاز کشور در این استان تولید می‎شود. شرایط مناسب اقلیمی تولید انواع محصولات زراعی را در این استان فراهم کرده است گرچه در نگاه اول این امر یک مزیت برای استان محسوب می‌شود؛ اما نامناسب‌بودن صنعت فراوری محصولات کشاورزی موجب شده تا این تولیدات ارزش‌افزوده چندانی برای استان ایجاد نکند.

بسیار جای تأسف است که خرما، صیفی‌جات خوزستان را از دیگر استان‌ها خریدار می‌کنند و در واحدهای تولیدی فراوری و بسته‌بندی کرده و به دیگر کشورها صادر می‌کنند این در حالی است که چنانچه بستر جهت توسعه صنایع تبدیلی فراهم شود ارزش‌افزوده تولیدات کشاورزان استان در مسیر توسعه اشتغال جوانان همین استان استفاده خواهد شد.

به طور مثال اکنون فصل برداشت ذرت از سطح مزارع استان است و قیمت ذرت در سطح بازار تره‌بار استان به‌شدت کاهش‌یافته تا آنجا که ذرت‌ها بعضاً خریداری ندارند چه‌بسا اگر صنایع تبدیلی در استان رونق داشت کشاورزان دلهره‌ای جهت روی زمین ماندن محصولاتشان نداشتند.

صنایع تبدیلی مرتبط با بخش کشاورزی خوزستان از لحاظ کمیت و کیفیت وضعیت مناسبی ندارد، نامناسب‌بودن وضعیت صنایع تبدیلی در استان بسیاری از کشاورزان به‌خصوص صیفی‎کاران را در زمان برداشت محصول با نگرانی مواجه می‎کند چرا که فسادپذیری این محصولات بسیار سریع و خیلی زود از بین خواهند رفت درحالی‌که اگر صنایع فراوری مناسب با این محصولات در استان فراهم باشد می‎تواند به اقتصاد کشاورز و ایجاد ارزش‌افزوده برای استان کمک کند.

بدیهی است وقتی کشاورز اطمینان خاطر داشته باشد صنایع تبدیلی قابل تضمین در استان وجود دارد این امر موجب افزایش تولید و درآمد سرانه خواهد شد از طرفی شاهد کوتاهی دست واسطه‎ها، افزایش ماندگاری محصولات و کاهش ضایعات در بخش کشاورزی خواهیم بود.

تحقق صنعتی‌شدن کشاورزی با توسعه صنایع تبدیلی

در همین رابطه یک میثم احمدی‌فر کارشناس کشاورزی در استان خوزستان گفتگو داشتیم، کارشناس مربوطه معتقد است: یکی از نگرانی‎های کشاورزان در زمان برداشت، فروش محصولات است در بسیاری از کشت‎ها به دلیل نبود بازار مناسب برای فروش، کشاورز ترجیح می‎دهد محصولات خود را با قیمتی بسیار پایین که حتی هزینه‎های کاشت آن را پوشش نخواهد داد به دست دلالان بسپارد و یا اینکه ترجیح دهد محصول را در زمین شخم بزند چرا که هزینه برداشت آن بر مشکلات این قشر اضافه خواهد کرد کاری که در چند سال گذشته از سوی کشاورزان به‌خصوص سیب‌زمینی‌کاران استان بسیار مشاهده کردیم.

احمدی‌فر افزود: درحالی‌که اگر صنایع تبدیلی مرتبط با بخش کشاورزی در استان فراهم باشد و به‌خوبی کارکردهای خود را انجام دهد کشاورز نگرانی خاصی از بابت فروش محصول نخواهد داشت از طرفی دست واسطه‎ها در زمان برداشت محصول کوتاه می‎شود و در نهایت کشاورزی را به‌سوی اقتصادی شدن سوق خواهد داد.

وی تصریح کرد: صنایع تبدیلی به دلیل آنکه از محصولات کشاورزی به‌عنوان مواد اولیه استفاده می‎کنند می‎تواند عاملی برای استفاده بهتر از محصولات محسوب شود در واقع صنایع تبدیلی با حفظ و نگهداری محصولات در آنها به‌گونه‌ای تغییر و تبدیل ایجاد می‎کند که امکان مصرفشان در طی سال فراهم شود.

کارشناس حیطه کشاورزی خاطرنشان کرد: در برخی از محصولات چندبرابر بیشتر از ظرفیت، صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان وجود دارد؛ اما این واحدها تقریبی نیمه راکد هستند و نمی‌توانند کمکی به بخش کشاورزی کنند. صنعتی‌شدن کشاورزی و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند به‌طوری‌که ارتباط این دو بخش با هم توسعه پایدار را رقم خواهد زد.

احمدی‌فر با بیان اینکه بخش کشاورزی در اکثر کشورهای توسعه‌یافته به دلیل اهمیت در ایجاد امنیت غذایی یکی از بخش‌های مهم تلقی می‎شود، گفت: در این کشورهای همواره توسعه بخش کشاورزی را مکمل بخش صنعت می‌دانند؛ اما در کشور ما ارتباط کشاورزی با صنعت مغفول مانده است.

این گزارش حاکی است، جاده‌های منتهی به شهرهای دزفول، اندیمشک، شوش و شوشتر مملو از خودروهای حامل کاهو، کلم، گوجه، هویج، کدو و محصولات مشابه بوده که با مشکل فروش مواجه هستند. فقدان بازار خرید مناسب این محصولات موجب شده تا برخی کشاورزان خود اقدام به حمل محصول و عرضه آن در حاشیه خیابان‌ها، میادین و معابر شهری به‌صورت حجمی، کارتی، کیسه‌ای کنند.

رحیم دغاغله کشاورز خوزستانی در گفتگو با رهیاب گفت: دلیل فقدان صنایع بسته‌بندی و فرآوری در شهرستان‌ها بسیاری از تجار و صادرکنندگان به این دلیل که باید محصول کشاورزی را از استان به‌جای دیگری برای بسته‌بندی منتقل کنند تمایلی به خرید محصول از این شهرستان به دلیل هزینه حمل‌ونقل مضاعف ندارند.

غلامحسین قربانی یکی دیگر از کشاورزان دزفول که برای فروش محصول کدو و کلم مزرعه خود با مشکل مواجه شده گفت: با تدوین برنامه کشت برای محصولات در شمال خوزستان، می‌توان جلوی هدررفتن سرمایه کشاورزان و نابودی ده‌ها تن محصول را گرفت.

وی اظهار داشت: به دلیل فقدان برنامه کشت و بی‌توجهی وزارت جهاد کشاورزی همه ساله در کشور شاهد افزایش بی‌رویه بیش از نیاز بازار و یا کمبود یک محصول در بازار هستیم، باتوجه‌به اتکای اقتصاد این شهرستان بر پایه کشاورزی و فقدان صنایع بزرگ و مادر در منطقه لذا ضروری است تا توجه ویژه‌ای به بخش کشاورزی دزفول شود.

وی گفت: مسئولان به‌جای برنامه‌ریزی برای استفاده از ظرفیت بالای بخش کشاورزی شمال استان خوزستان برای افزایش صادرات، تنها نظاره‌گر ورشکستگی کشاورزان این منطقه بوده و سکوت کرده‌اند.

ایجاد صنایع تبدیلی نیازی اساسی برای خوزستان است، گفت: ده‌ها سال است که کشاورزی دزفول رونق دارد و این شهرستان با ایجاد و تقویت صنایع تبدیلی می‌تواند محور صادرات محصولات کشاورزی شود، در غیر این صورت، تضمینی برای خرید محصولات کشاورزی نیست.

در شرایطی که فصل برداشت محصولاتی چون کدو، کاهو و انواع کلم در خوزستان آغاز شده به دلیل فقدان خریدار و نیز قیمت ناچیز خرید، کشاورزان رغبتی به برداشت محصول از مزارع ندارند.
قیمت پایین خرید و نبود بازار مناسب برای فروش این محصولات که در سطحی بیش از ۶۰ هزار هکتار در شمال استان خوزستان کشت شده، کشاورزان این منطقه را در بلاتکلیفی قرار داده است.

بالابودن نرخ سود تسهیلات بانکی مانعی در مسیر تولید

خسرو رضاپور یکی از متولیان واحدهای صنایع تبدیلی در خصوص مشکلات واحدهای صنعتی در استان به‌خصوص صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی گفت: راه‌اندازی یک واحد تولیدی کار آسانی نیست، یکی از مشکلات واحدهای تولیدی سیستم بانکی است در هیچ سیستم بانکی و در هیچ جای دنیا برای تولید بهره ۱۸ تا ۲۳ درصد برای واحدهای تولیدی در نظر گرفته نمی‌شود اگر در خبرها آمارهایی از وام‌های کم‌بهره و وعده تحقق آن داده می‌شود؛ اما حقیقتاً دست ما به آن وام‌های کم‌بهره نمی‌رسد؛ لذا فعالیت مجموعه تولیدی در گرو همکاری بانک‌ها است.

وی یکی از راه‌های حمایت از تولید داخلی را جلوگیری از واردات عنوان کرد و افزود: هنوز محصولات صیفی از خارج کشور وارد می‎شود درحالی‌که بستر تولید در داخل فراهم است در کشورهای دیگر محصولات کشاورزی با کمترین هزینه و سود بانکی تولید می‎شود درحالی‌که در کشور ما این‌طور نیست؛ بنابراین محصولات ما به دلیل افزایش هزینه کارگری و هزینه تمام شده کالا نمی‎تواند وارد بازار رقابتی شود.

رضاپور یادآور شد: وقتی کشاورز اطمینان خاطر داشته باشد صنایع تبدیلی قابل تضمین در استان وجود دارد این امر موجب افزایش تولید و درآمد سرانه خواهد شد از طرفی شاهد کوتاهی دست واسطه‎ها، افزایش ماندگاری محصولات و کاهش ضایعات در بخش کشاورزی خواهیم بود.

کارآفرین خوزستانی تأکید کرد: نرخ سود بانکی را به طور اسمی برای واحد تولیدی ۱۴ درصد اعلام می‌کنند در حالیه در نحوه اجرایی آن به بیش از ۳۰ درصد می‌رسد و همین مانعی در راه تولید شده است.

به گفته مدیر صمت خوزستان حجم تجارت خارجی استان در مدت پنج‌ماهه امسال معادل ۵.۶ میلیارد دلار به وزن ۱۴ میلیون تن است که ۱۵ درصد تجارت خارجی کشور را شامل می‌شود عنوان کرده است، چه‌بسا اگر بحث صنایع تبدیلی در حیطه محصولات کشاورزی خوزستان رونق پذیرد این آمار و ارقام رشد چشمگیرتری داشته باشد.

به گزارش رهیاب، اگرچه در این سال‌ها بارها به این مهم پرداخته و اتفاق‌نظر فعالین اقتصادی خوزستان بر تکمیل این زنجیره غذایی و سودآوری و اشتغال استان است؛ اما با وجود ساز ناکوک بانک‌ها و عدم حمایت جدی دولت از کارآفرینان این مهم روی زمین مانده است.

پایان پیام/